Punto de información 3
Tal y como se ha comentado anteriormente, la piedra caliza que podemos encontrar aquí procede, entre otras cosas, de la acumulación de estructuras duras de los animales que vivían bajo el mar. Si observamos detenidamente el afloramiento de roca que tenemos en frente, identificaremos fósiles pertenecientes a tres tipos de animales de aquel mar, algunos de ellos enteros y otros bastante rotos. Por un lado, podemos encontrar moluscos como rudistas de tipo requiénido o gasterópodos de tipo nerineido. Por otro lado, también se pueden observar fósiles de corales ramosos finos.
Rudistas de tipo requiénido (Moluscos).
Gasterópodos de tipo nerineido (o caracoles) (Moluscos).
Corales ramosos finos.
En la roca que tenemos en frente, a modo de ejemplo, se han señalado algunos pocos fósiles, pero si observamos con atención las rocas de alrededor y de otras zonas del recorrido, es posible ver muchos más.
Informazio orokorra: Domoko fosilak
Domoaren ertzean gailentzen diren kareharrien sorrera Behe Kretazeoan hemen existitu zen itsaso batean gertatu zen. Zehatzagoak izateko, Aptiar garaikoak dira, orain dela 120 milioi urte ingurukoak. Itsaso hura irudikatzeko, gaur egungo itsaso tropikal bat imajinatu behar dugu: sakonera gutxiko eta ur garden eta epeleko itsaso bat.
Domoko kareharria, batez ere, itsaspean bizi ziren animalien egitura gogorren pilaketatik sortu zen: moluskuen oskolak eta koral zatiak, besteak beste. Egitura horiek kaltzio karbonatoan oso aberatsak zirenez eta itsaspe hartara buztin oso gutxi iristen zenez, baldintza haietan sorturikoak, oso kareharri puruak dira: buztin proportzioa %1-3 artean dago eta gainerakoa kaltzio karbonatoa da.
Arroka hauen jatorriaren aztarnak nahiko erraz aurki daitezke Domoko kareharrietan. Izan ere, bide inguruan ditugun arrokak aztertuz gero, hauen sorrerako itsaso hartan bizi ziren hainbat bizidunen fosilak aurki daitezke. Fosil hauek, bizidun mota ezberdinak identifikatzea ahalbidetzeaz gain, adituei bizidun hauen paleoekologia ulertzeko informazioa ere ematen diete. Paleoekologiak, animalia hauek bizi zireneko ingurunea nolakoa zen azaltzen digu.
Ataungo Domoan bertan, kokapenaren arabera, fosil mota ezberdinak topa ditzakegu. Orokorrean, ugarienak direnak errudista izeneko molusku batzuen fosilak dira. Errudisten barruan mota ezberdinetakoak aurki daitezkeen arren, errazen identifikatzen direnak errekienido motakoak dira. Hauen oskolen forma kolore ilun deigarri batez nabarmentzen da arroketan, horregatik, nahiko erraz atzeman daitezke. Hauek forma nahiko zapala zuten eta bakarka bizi ohi ziren. Horiez gain, bertikalean hazten ziren eta kopa forma zuten monopleurido eta polikonitidoak ere bizi ziren itsaso hartan. Azken errudista mota hauek taldean hazteko joera zuten, elkarri babesa emanez. Taldekatze horietan, ertzetan zeudenek buztin eta olatuen eragin gehiago izango zuten, baina erdikoak babestuago mantenduko ziren.
Itsaso tropikal hartako koral adarkatu finak aurkitzea ere nahiko ohikoa da, nahiz eta trebatu gabeko pertsonei hauen identifikazio-lana errudistena baino zertxobait zailagoa gerta dakiguken. Koral adarkatu finen kasuan, batzuetan adarkatzeak bereizi ahal izango dira, baina beste batzuetan, koralen barne egitura erakusten duten sekzio zirkular txikiak ikus daitezke.
Urkilagako portutik Agautz mendira doan bidearen lehen zatian, batez ere, garai hartako ostren aztarnak aurki daitezke, batzuk bidearen ertzeko arroketan, baina baita bide zidorrean bertan azaleratzen diren zenbait harritan ere.
Hauez gain, Urkilagatik Agautza doan bidearen erdi aldean dauden kareharri harlauza batzuetan, itsaso hartako gastropodo mota baten fosil ugari ikus daitezke. Hauek nerineido motako barraskilo luzexka batzuk dira.
